У сувязі з набліжэннем даты прызыву, зноўку зацікавіла пытанне аб неабходнасці абавязковага закліку. Апошні час усё часцей ўздымаецца пытанне пра заканадаўчае замацаванне альтэрнатыўнай службы ў Рэспублікі Беларусь, не згасаюць споры пра дамэтнасць перакладу войска на кантракт.

У сувязі з набліжэннем даты прызыву, зноўку зацікавіла пытанне аб неабходнасці абавязковага закліку. Апошні час усё часцей ўздымаецца пытанне пра заканадаўчае замацаванне альтэрнатыўнай службы ў Рэспублікі Беларусь, не згасаюць споры пра дамэтнасць перакладу войска на кантракт.

У якасці асноўных крытэраў ацэнкі былі вылучаны наступныя тэзы: законнасць, патрэба, эканамічная дамэтнасць. Асобна разгледжаны пытанні альтэрнатыўнай службы і перакладу войска на рэгулярны грунт.
Пачнём, бадай, з заканадаўчага абгрунтавання. У адпаведнасці з канцэпцыяй нацыянальнай бяспекі войска існуе для забеспячэння абароны незалежнасці, тэрытарыяльнай цэласці, суверэнітэту рэспублікі ў выпадку ўжывання супраць яе вайсковай сілы ці пагрозы сілай; развіцця вайсковай арганізацыі дзяржавы, падтрымання ўзроўню абароннага патэнцыялу, адпавядаючага магчымасцям дзяржавы і дастатковага для вырашэння задач мірнага і вайсковага часу. Да такога немалаважнага аспекту як «падтрыманне ўзроўню патэнцыялу, адпавядаючага магчымасцям дзяржавы і дастатковага для развязка заданняў мірнага і вайсковага часу» мы яшчэ вернемся ніжэй, зараз жа проста ўразумеем для сябе, што фактычна войска з’яўляецца рэалізацыяй ускладзенага народам на дзяржаву абавязку забеспячэння бяспекі насельніцтва і аховы грамадскага парадку. Такім чынам, Міністэрства Абароны ў заканадаўчым плане нададзена такім жа спектрам паўнамоцтваў як Міністэрства Жыллёва-Камунальнай Гаспадаркі ці Транспарта для вырашэння асноўнага свайго задання: забеспячэння спакою ў краіне мінімальнымі сродкамі. Вы калі-небудзь бачылі, каб з-за багатага снегападу Міністэрства ЖКГ ініцыявала ўводзіны рабства на зімовы перыяд? І як бы вы да гэтага паставіліся?

Пытанне здаецца дурным, але калі ўлічыць, што мы працягваем спраўна выконваць так званы «вайсковы абавязак», цалкам актуальнае. Ні той факт, што наша «дзяржава для народа» падае нейкія пазыковыя абавязанні сваім грамадзянам, ні той факт, што гэтым парушаюцца базавыя праўныя нормы Канстытуцыі РБ і Міжнароднага Права, якія бароняць волю чалавека і яго права на волю думкі, выбару і перасоўванні, даўно нікога ўжо не хвалюе: савецкія архаізмы гэтак уеліся ў нашу свядомасць, што, як добра адзначыў Жадобін, “Надышоў час — вазьмі аўтамат і стань у лад, як рабілі твой бацька, дзед, прадзед. Якія там яшчэ альтэрнатыўныя службы?”. У гэтых умовах рэформы войска з праўнага пункту погляду стрымліваюцца адсталасцю і абмежаванасцю паглядаў найвысокіх чыноў Міністэрства Абароны.
Але як жа рацыянальнасць? Як жа вышэйзгаданая «адпаведнасць магчымасцям дзяржавы»? Чаму нікому не здаецца злачынствам шматмільённыя закупы Мін Абароны ў год эканоміі і ашчаднасці? Дзе эканамічнае абгрунтаванне куплі двух найновых ракетных комплексаў? Не трэба атрымваць найвысокай адукацыі ў вобласці эканомікі, што б зразумець злачыннасць праводжанай дзяржавай палітыкі ва ўмовах нестабільнасці ўнутранага і вонкавага рынкаў рэспублікі.
Дый ад каго дзесяцімільённай краіне мусіць бараніцца? Звернемся да тэзы «патрэбы». Толькі параноік са стажам можа сцвярджаць, што краіне, якая знаходзіцца ў цэнтры Еўропы, да тым больш мае такога грознага хаўрусніка як Расія, пагражае вайсковая інтэрвенцыя. Нават спіс патэнцыйных агрэсараў выглядае смешным: Літва, Польшча, Украіна, Злучаныя штаты Амерыкі… Дарэчы, менавіта з Польшчай збіраецца «ваяваць» Усходняе Партнёрства ў рамках вучэнняў «Захад-2013». Ці ёсць сэнс у такіх умовах нарошчваць вайсковую моц і працягваць «палітыку павальнай мабілізацыі» альбо наадварот, цвяроза ацаніўшы сітуацыю, кінуць пагляд убок церпяшчай крушэнне эканомікі? Гэта пытанне вельмі «абцякальнае» і выразнага адказу даць няможна будзе ніколі: сілавое ўмяшанне ва ўнутраныя справы нашай дзяржавы бесперапынна падаграваецца як у дзяржаўных так і ў апазіцыйных СМІ, так што дагэтуль хапае захода- і русафобаў, выхаваных баяцца інтэрвенцыі ў нашу «маладую дэмакратыю», так што народная большасць хутчэй падтрымвае павелічэнне выдаткаў на абаронку.
Такім чынам, на карысць уводзіны альтэрнатыўнай
службы выступаюць эканамічная ды праўная складаючая і цвярозы розум. Аднак мяркуючы па катэгарычнасці Жадобіна, які працягвае зацята пераходзіць на асобы і кідацца безгрунтоўнымі вінавачаннямі, ніводны з вышэйпералічаных аспектаў урадоўцы сёння ацаніць банальна не ў стане.
На жаль, з савецкіх часоў асноўнымі плюсамі ў карысць абавязковага закліку дагэтуль з’яўляюцца боязь умацавання ўплыву генералаў (рэгулярныя войскі здраджаны свайму афіцэрскаму складу і маюць высокія маральна-валявыя якасці і фізічную рыхтоўлю) і магчымасць правядзення «ідэалагічнай рыхтоўлі» сярод «аддавалых абавязак Радзіме» прызыўнікоў у працяглым перыядзе. Даўно даказана, што рэгулярныя войскі маюць большую агнявую моц і, нават нягледзячы на міжнародную дамову, што абмяжоўвае памер войска адным адсоткам пражываючага ў краіне насельніцтва, падраздзялення «тэрміновікаў» не вытрымліваюць умовы бою, што навязваюцца прафесійнымі салдатамі. Такім чынам, ня можа быць ніякіх сумневаў у немэтазгоднасці і неправамернасці праводжанай уладай палітыкі ў вобласці закліку грамадзянскага насельніцтва на абавязковую вайсковую службу ў мірны час.